เมื่อสัปดาห์ก่อนเข้าไปคุยกับสมาคมคนตาบอดแห่งประเทศไทย เกี่ยวกับการพัฒนาเว็บไซต์ของทางสมาคมฯ เพิ่มเติม (เริ่มทำมาตั้งแต่ 2-3 ปีก่อน) ได้คุยกับพี่ๆ ที่เค้าต้องคลุกคลีกับการดูแลข้อมูลในเว็บไซต์
ก็ได้คุยกันเรื่องการเข้าถึงของคนตาบอด และโปรแกรมช่วยต่างๆ ในการอ่านข้อมูลหน้าจอคอมพิวเตอร์นั้น มีโปรแกรมที่ช่วยให้อ่านตัวอักษร ข้อความ อ่่านคำอธิบายภาพ ปัจจุบันมีการพัฒนาโปรแกรมเสริม (plug-in) ชื่อ TATIP (ตาทิพย์) ให้สามารถอ่านภาษาไทยได้เป็นอย่างดี แต่ปัญหา(ที่หลายคนอาจมองข้าม) คือ ในประเทศไทยได้พัฒนาแต่ตัว plug-in ไม่ได้พัฒนาไปที่ตัวโปรแกรมหลัก (application) ซึ่งต้องทำงานร่วมกับตัวอ่านหน้าจอของ OS แต่ละตัว
ปัจจุบันโปรแกรมที่ได้รับความนิยมมากคือ Jaws for Windows (ไม่ฟรี) และข่าวล่าสุดตอนนี้มีคนพัฒนาโปรแกรมอ่านหน้าจอขึ้นมาอีกอันเป็นฟรีแวร์ และโอเพ่นซอร์ซ ชื่อว่า NVDA
จากข้อมูลเบื้องต้นเลยลองปรึกษากับกลุ่มที่แลกเปลี่ยนความรู้กัน ว่าจะมีทางเป็นไปได้ไหมที่จะให้ TATIP กับ NVDA นั้นรวมกัน (หรือพัฒนาให้สัมพันธ์กัน) เพื่อที่จะช่วยลดต้นทุนของการหาโปรแกรมมาช่วยในการอ่านหน้าจอคอมพิวเตอร์ได้หรือไม่
และเคยได้รู้มาอีกว่า ถ้าคนตาบอดจะซื้อคอมพิวเตอร์สักตัว ต้องจ่ายค่าโปรแกรมอ่านหน้าจอสูงเกือบเท่าราคาเครื่องเลยทีเดียว
เมื่อได้คุยกันผ่านอีเมล ก็วนกลับมาที่ ถ้ามีโปรแกรมที่หาได้ง่าย ไม่มีค่าใช้ง่าย (หรือจ่ายน้อยลง) แล้วจะทำให้คนตาบอดเข้าถึงข้อมูลได้มากขึ้นหรือไม่
คำตอบคือ ถ้าระบบการจัดการเว็บไซต์ส่วนใหญ่ในปัจจุบันยังไม่ได้มาตรฐาน การที่โปรแกรมอ่านหน้าจอ อ่านข้อมูลได้ ก็ไม่สามารถอธิบายข้อมูลเหล่านั้นได้อยู่ดี
ยกตัวอย่างเช่น ถ้าเราเอารูปภาพใส่ในเว็บไซต์ โดยไม่เขียนคำอธิบายว่ารูปภาพนั้นๆ เป็นรูปอะไร โปรแกรมอ่านหน้าจอก็จะบอกแค่ว่า "นี่คือรูปภาพ" แค่นั้น! แล้วตกลงมันคือรูปอะไร ?
มาร์คเคยเขียนเคสแบบนี้ไว้นานแล้ว : Accessibility for Disability
ล่าสุดอาท เขียนเรื่องนี้ในบล็อก : Web Accessibility Thailand
ก็คงต้องบอกว่า ขอให้ช่วยกันทั้งต้นทาง (คนทำเว็บไซต์ หรือมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับเว็บไซต์ต่างๆ) และ ปลายทาง (องค์กรที่เกี่ยวข้อง หรือโปรแกรมเมอร์ที่สนใจ) ช่วยให้คนตาบอดไทย (และคนตาบอดทั่วโลก) สามารถเข้าถึงเว็บไซต์ได้ ง่าย และ ถูก อย่างเสมอภาคและเท่าเทียม (โดยเบื้องต้นขอเน้นเว็บไซต์ของหน่วยงานราชการเป็นอันดับแรกๆ)
เว็บไซต์ที่เกี่ยวข้อง
- www.w3.org
- astec.nectec.or.th
ตรวจสอบเว็บไซต์ของคุณว่าผ่านมาตรฐานหรือไม่
- validator.w3.org/check?uri=referer
- astec.nectec.or.th/web_check
