คู่มือ สร้างเว็บไซต์ด้วย Drupal CMS
คู่มือ Drupal นี้เป็นการสรุปคำอธิบาย อ้างอิงมาจาก Handbook ในเว็บไซต์ Drupal.org แต่เพื่อป้องกันความสับสน จะขอสรุปเฉพาะคอนเซ็ปภาพรวม ไม่เจาะลึกในรายละเอียด ถ้าจะให้นำมาเขียนเป็น คู่มือ Drupal คงต้องใช้เวลาอธิบายกันพอสมควร
โครงสร้างพื้นฐานของ Drupal CMS
- รู้จักกับ node, content type และ field
- จัดระเบียบเนื้อหาด้วย taxonomy
- ปรับแต่งการแสดงความเห็น
- การทำงานร่วมกับเมนู
- การทำงานร่วมกับ Views
- การทำงานร่วมกับ Block (ส่วนประกอบใน regions)
- การทำงานในส่วนข้อมูลผู้ใช้
- สร้างหน้าเพจที่ซับซ้อนด้วย Panels
คู่มือ Drupal: รู้จัก node, content type และ field
เนื้อหาแต่ละชิ้นในเว็บจะเรียกว่า node โดย node จะมี field พื้นฐาน -- ในหนึ่ง node จะสามารถกำหนดให้เป็น content type ได้แค่ประเภทเดียวเท่านั้น (เช่น Article หรือ Basic page) -- โดยเราสามารถสร้าง-ปรับแต่ง field ให้กับแต่ละ content type ได้อย่างอิสระ
ถ้าเราใช้ Drupal รุ่นเก่า จะต้องติดตั้ง module ชื่อ CCK และถ้าเราใช้ Drupal 7 ความสามารถของ CCK จะรวมมาอยู่ใน Drupal core ซึ่งพร้อมใช้งานในทันที (ในการติดตั้ง Install Drupal แบบ Standard)
คู่มือ Drupal: จัดระเบียบเนื้อหาด้วย taxonomy
Taxonomy เป็น module หลัก ในการทำงานของเว็บ เราสามารถบริหารจัดการคำสำคัญในส่วนต่างๆ เช่น category, tag หรือ metadata ใน Drupal แต่ละ terms จะเก็บอยู่ใน vocabularies โดย module "Taxonomy" จะเป็นตัวจัดการ สร้าง-แก้ไข vocabolaries
ใน Drupal 7 ได้เพิ่มความสามารถในการเพิ่ม field ให้กับ vocabularies และ terms
Taxonomy ช่วยในการจัดระเบียบเนื้อหา รวมทั้งสะดวกในการจัดการผ่านเมนูและลิงก์นำทาง -- หลายๆ modules สามารถใช้งานร่วมกับ taxonomy ที่สร้างไว้แล้ว เช่น การสร้างเมนูโดยที่อ้างอิงจากแท็ก
คู่มือ Drupal: ปรับแต่งการแสดงความเห็น
ใน Drupal อนุญาตให้ผู้ใช้แสดงความเห็นได้ในทุกชนิดของเนื้อหา ตามที่ admin ได้กำหนดสิทธิไว้
แอดมินสามารถกำหนดตัวเลือกพื้นฐานของการแสดงความเห็นในแต่ละชนิดของเนื้อหา โดยสามารถกำหนดสิทธิให้แต่ละ content type อีกทั้งยังสามารถกำหนดแยกเป็นแต่ละ node ได้อีกด้วย
ใน Drupal 7 เราสามารถสร้างช่องใส่ข้อมูลเพิ่มเติมให้กับการแสดงความเห็นได้อีก
คู่มือ Drupal: การทำงานร่วมกับเมนู
เมนูคือการจัดระเบียบของลิงก์ (menu items) สามารถใช้เป็นเมนูนำทางของเว็บไซต์ Menu สามารถปรับแต่งและจัดการได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยในทุกชุดเมนูจะมีการสร้าง Block แบบอัตโนมัติในชื่อเดียวกัน
คู่มือ Drupal: การทำงานร่วมกับ Views
Views คือวิธีการแสดงข้อมูลที่มีประสิทธิภาพ ในการสร้างเว็บด้วย Drupal โดย module นี้จะช่วยเรียกเนื้อหาจากฐานข้อมูลและแสดงผลในรูปแบบต่างๆ ตามที่ต้องการ
คู่มือ Drupal: การทำงานร่วมกับ Block (ส่วนประกอบใน regions)
Block คือกล่องของข้อมูล (เช่น กล่อง “User Login” หรือ กล่อง “Who’s online”) ที่แสดงผลอยู่ใน regions (เช่น footer ส่วนล่างของเว็บ หรือ sidebar ด้านข้าง) ในแต่ละหน้าเพจ
เราสามารถจัดการย้ายตำแหน่ง Block ไปตาม regions ต่างๆ ได้ที่เมนู Block Admin (Administer > Site building > Blocks)
คู่มือ Drupal: การทำงานในส่วนข้อมูลผู้ใช้
ใน Drupal 7 เราสามารถเพิ่มรายละเอียดของผู้ใช้ได้ในลัษณะเดียวกับ node โดยเข้าไปที่ Administer > Configuration > People > Account settings และคลิกแท็ป “Manage fields” เพื่อเพิ่มช่องใส่ข้อมูล
คู่มือ Drupal: สร้างหน้าเพจที่ซับซ้อนด้วย Panels
Panels อนุญาตให้แอดมินสร้างหน้าเพจในการใช้งานแบบต่างๆ
- ผู้ที่สนใจสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากเนื้อหาในหัวข้อ Drupal คู่มือ หรือ Drupal
- หรือสอบถามข้อมูล คอร์สเรียน หลักสูตร สอนทำเว็บ ด้วยโปรแกรม Drupal CMS
สำหรับการติดตั้งโปรแกรม Drupal 9.0.3 มีขั้นตอนการติดตั้งคล้ายกับ Drupal 7.x และ Drupal 8.x คือหลังจากแตกไฟล์ .tar.gz หรือไฟล์ .zip ไว้ที่ /root โฟลเดอร์ (หรือในโฟลเดอร์ที่ต้องการใช้งาน) จากนั้นก็เปิดหน้าเว็บในเบราว์เซอร์เพื่อใส่รายละเอียดฐานข้อมูลตามปกติ
สรุปขั้นตอนการติดตั้งโปรแกรม Drupal 9.0.3
1. ขั้นแรก เลือกภาษาที่จะใช้งาน
การเพิ่มฟังก์ชั่นให้กับ Drupal เราสามารถเลือกใช้งาน Modules ต่างๆ ตามที่เราต้องการ เพื่อเอามาปรับเสริมใช้งานในเว็บไซต์ของเรา เช่น ตัวเก็บสถิติคนเข้าชมเว็บไซต์, ตัวช่วยในการสร้าง URL alias แบบอัตโนมัติ หรือแม้แต่ Views ในส่วนของการแสดงข้อมูล เป็นต้น
การติดตั้ง Modules ทำได้ 2 วิธี คือ Upload และ Online
วิธีติดตั้ง Modules แบบ Upload
เริ่มต้นด้วยการค้นหาและดาวน์โหลดไฟล์ .tar.gz หรือ .zip จากเว็บ Drupal.org หรือจากที่อื่นๆ นำมาขยายไฟล์ออก แล้วนำมา Upload ผ่านโปรแกรม FTP เข้าสู่เซิร์ฟเวอร์
Basic page ใน Drupal 7 คือหน้าเว็บเพจที่จะใช้งานในลักษณะหน้าเนื้อหาตายตัว ไม่อ้างอิงกับเวลา (ไม่เหมือนข่าว หรือเนื้อหาบล็อก) มักจะใช้ Basic page สำหร้าบหน้าที่เราไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงเนื้อหาภายในบ่อย เช่น About us หรือหน้าประกาศโฆษณาพิเศษ เป็นต้น
สร้าง Basic Page ใหม่
การสร้าง Basic page ใหม่ ให้เลือกเมนู Add content และคลิกหัวข้อ Basic page
ส่วนประกอบหนึ่งที่เป็นพื้นฐานของการทำเว็บด้วย Drupal 7 คือการใช้งาน Taxonomy ที่ช่วยในการจัดระเบียบเนื้อหาว่าอยู่ในหมวดหมู่ไหนหรือมีเรื่องราวเกี่ยวกับอะไรบ้าง ตามคำอธิบายที่เขียนกำกับไว้ว่า Manage tagging, categorization, and classification of your content
การเข้าถึง Taxonomy เข้าผ่านทางเมนู Structure ในแถบ Toolbar (ด้านบนสุด สีดำ) และเลือกหัวข้อ Taxonomy
หลังจากที่เรารู้วิธีการสร้างเนื้อหาใหม่ใน Drupal 7 กันแล้ว ก็ต้องมีบ้างที่เราอาจจะสร้างผิด หรือพิมพ์อะไรในบทความผิด หรืออยากจะแก้ไขอะไรในเนื้อหาที่สร้างไปแล้ว ก็เลือกที่เมนู Content ในแถบ Toolbar ด้านบน จะมี List ของเนื้อหาที่เราเคยสร้างไว้ทั้งหมดปรากฎขึ้นมา
ก่อนที่เราจะเริ่มสร้างเนื้อหาใน Drupal 7 ต้องทำความเข้าใจลักษณะพื้นฐานของ Drupal เล็กน้อย กล่าวคือ เนื้อหา(เกือบ)ทั้งหมดที่เราเพิ่มเข้าไปในระบบ จะถูกเรียกว่า Node (โหนด) โดยแต่ละ Node จะเก็บข้อมูลพื้นฐานที่ประกอบด้วย Title (หัวข้อ) และ Body (รายละเอียด) ซึ่งเราสามารถเพิ่มช่องเก็บข้อมูลอื่นๆ ประกอบ Node ได้อีก (จะกล่าวถึงในภายหลัง) โดยแต่ละโหนดจะถูกเรียกใช้ผ่าน URL path ของระบบ เช่น /node/1 เป็นต้น
นอกจากนี้ ระบบ Node ใน Drupal 7 จะบันทึกผูกกับชนิดของเนื้อหา Content types อีกด้วย ซึ่งโดยค่าพื้นฐาน Drupal 7 จะกำหนดชนิดเนื้อหา Content types มาให้ 2 อย่าง
- Article – ใช้สำหรับสร้างเนื้อหาที่อ้างอิงกับเวลา เช่น ข่าว, ประกาศประชาสัมพันธ์ หรือ บล็อก
- Basic page – ใช้สำหรับสร้างเนื้อหาคงที่ เช่น หน้าเพจ "เกี่ยวกับเรา"
ซึ่งหากเราต้องการสร้างชนิดเนื้อหาเพิ่มเติม ก็สามารถทำได้โดยคลิกที่เมนู Structure > Content types และ Add content type
วิธีใช้ Drupal 7 จะเปลี่ยนแปลงไปจากเวอร์ชั่น 6 พอสมควร เพราะมีส่วนของ Toolbar, Shortcut และ Dashboard (แสดงผลแบบ Overlay) เพิ่มเข้ามา เพื่อช่วยให้เราสามารถแยกการจัดการระหว่างหน้าบ้าน (หน้าแสดงข้อมูล) และหลังบ้าน (จัดการข้อมูลในระบบ) ซึ่งการที่เราจะเข้าถึงส่วนของ Toolbar, Shortcut และ Dashboard ได้นั้น เราสามารถเข้าได้โดย
ถ้าลง Drupal 7 แล้วยังไม่ได้เปลี่ยน Theme ในส่วนของหน้าแรก ทางซ้ายมือจะมีช่องสำหรับ Username และ Password